Οδηγός Ασφαλούς Πλοήγησης – Γενικές Οδηγίες Συμπεριφοράς στο Διαδίκτυο
Μέχρι τώρα η Homo Digitalis σου περιέγραψε πώς να βελτιώσεις την προστασία σου αλλάζοντας τις ρυθμίσεις των συσκευών σου. Ωστόσο αυτό είναι μόνο η αρχή. Κάθε φορά που συνδέεσαι στο διαδίκτυο με τις συσκευές σου υπάρχουν βασικοί κανόνες συμπεριφοράς καθώς και εργαλεία που συμβάλουν σε μια ασφαλή και ιδιωτική πλοήγηση.
- Πάντα να χρησιμοποιείς ανώνυμη περιήγηση όταν μοιράζεσαι μια συσκεύη (Ctrl + Shift + N):
Όταν χρησιμοποιείς το διαδίκτυο από μία συσκευή που μοιράζεσαι με άλλους, είναι καλό να χρησιμοποιείς ανώνυμη περιήγηση. Κατά αυτό τον τρόπο, η δραστηριότητά σου δεν θα είναι ορατή στα άλλα άτομα που χρησιμοποιούν τη ίδια συσκευή. Ωστόσο, οι λήψεις και οι σελιδοδείκτες σου αποθηκεύονται, ενώ η δραστηριότητά σου εξακολουθεί να είναι ορατή στον πάροχο υπηρεσιών διαδικτύου σου, στις ιστοσελίδες που επισκέπτεσαι, και στους άλλους χρήστες του δικτύου που χρησιμοποιείς εξαιτίας της IP address σου.
- Ξεκίνησε να χρησιμοποιείς εικονικό ιδιωτικό δίκτυο – VPN (Virtual Private Network):
Κάθε φορά που συνδέεσαι στο διαδίκτυο ο πάροχος υπηρεσιών διαδικτύου, οι ιστοσελίδες που επισκέπτεσαι, αλλά ακόμα και άλλοι χρήστες του δικτύου που χρησιμοποιείς, μπορούν να παρακολουθούν τη διαδικτυακή συμπεριφορά σου μέσω της IP address σου. Για να είσαι περισσότερο ασφαλής μπορείς να ξεκινήσεις να χρησιμοποιείς VPN. Φαντάσου το VPN σαν ένα τούνελ. Η σύνδεσή σου στο διαδίκτυο περνάει μέσα από αυτό το τούνελ, το οποίο αποκρύπτει την IP address σου πριν αυτή ακόμα γίνει ορατή στους προαναφερθέντες. Αυτοί βλέπουν μόνο τον πάροχο του VPN και όχι εσένα. Ωστόσο πρέπει να θυμάσαι πάντα ότι η IP address σου, και επομένως η συμπεριφορά σου και όλες οι κινήσεις σου στο διαδίκτυο, είναι ορατή στον πάροχο VPN που εσύ έχεις διαλέξει για να χρησιμοποιείς. Οπότε πρέπει να είσαι ιδιαίτερα προσεκτικός με την επιλογή σου. Όταν διαλέγεις πάροχο VPN πρέπει πάντα να προσέχεις ποια προσωπικά σου δεδομένα συλλέγονται, και να θυμάσαι πως εάν κάτι παρέχεται χωρίς χρηματικό αντίτιμο, ίσως πληρώνεις με τα προσωπικά σου δεδομένα. Σκοπός της Homo Digitalis δε είναι να σου προτείνει κάποια συγκεκριμένη VPN. Ως υπεύθυνος καταναλωτής πρέπει να κάνεις την έρευνά σου και να καταλήξεις στον πάροχο VPN που σου ταιριάζει. Σε κάθε περίπτωση, μία καλή αρχή για να ενημερωθείς για το τι υπάρχει στην αγορά είναι η ακόλουθη λίστα (αγγλικά).
- Ενημερώσου για τις εναλλακτικές που υπάρχουν σε προϊόντα και υπηρεσίες:
Από τη πρώτη σου γνωριμία με το διαδίκτυο, ίσως ακόμα να χρησιμοποιείς τους ίδιους browsers, τις ίδιες μηχανές αναζήτησης, το ίδιο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο κ.ο.κ. Δεν υπάρχει τίποτα το αρνητικό σε αυτό, αρκεί να είσαι πλήρως ενημερωμένος για τα προσωπικά δεδομένα που μοιράζεσαι με τους προαναφερθέντες καθώς και για τις εναλλακτικές επιλογές που έχεις. Η Homo Digitalis σε καμία περίπτωση δε σου υποδεικνύει ποια υπηρεσία ή ποιο προϊόν θα χρησιμοποιείς, ούτε έχει κάποιο όφελος από τις προτάσεις που ακολουθούν. Απλά σε ενημερώνει για τις εναλλακτικές που υπάρχουν και η επιλογή είναι πάντοτε δική σου.
Ξεκινώντας με τους browsers, στην εποχή μας είναι ιδιαίτερα διαδεδομένος ο Chrome. Άλλοι browsers που μπορείς να χρησιμοποιείς είναι ο Firefox, ο οποίος κατά την ανώνυμη περιήγηση μπλοκάρει όσους επιθυμούν να παρακολουθήσουν τη δραστηριότητα σου (tracking blocker), ή ο Brave ο οποίος κάνει ακριβώς το ίδιο εξαρχής για κάθε σου περιήγηση. Βέβαια εάν επιθυμείς να χρησιμοποιείς τον Chrome, υπάρχουν πρόσθετες εφαρμογές που μπλοκάρουν όσους επιθυμούν να παρακολουθήσουν τη δραστηριότητά σου κατά την περιήγησή σου (tracking blockers), τις οποίες μπορείς να κατεβάσεις και να χρησιμοποιήσεις, όπως το Disconnect που χρησιμοποιήσαμε ως παράδειγμα στην εισαγωγή του Οδηγού μας, ή το Privacy Badger το οποίο έχει δημιουργηθεί από την διεθνώς αναγνωρισμένη Μη Κυβερνητική Οργάνωση Electronic Frontier Foundation. Άλλα αντίστοιχα πρόσθετα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για τον Firefox είναι το uBlock και το NoScript.
Στις μηχανές αναζήτησης πρώτη στο μυαλό όλων έρχεται η Google. Εναλλακτικές επιλογές είναι η Qwant και η Duckduckgo, δύο μηχανές αναζήτησης, οι οποίες είναι πλέον φιλικές προς την ιδιωτικότητά σου και δεν καταγράφουν τις αναζητήσεις σου ώστε να σου προσφέρουν στοχευμένα αποτελέσματα και διαφημίσεις.
Το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο είναι κάτι που σίγουρα χρησιμοποιείς σε τακτική βάση. Και εδώ υπάρχουν πολλές επιλογές που σου προσφέρουν προστασία όπως το Hushmail, το Protonmail και το Tutanota τα οποία προσφέρουν διατερματική κρυπτογράφηση (end – to end – encryption). Όταν οι συνομιλίες σου είναι κρυπτογραφημένες, τότε γνωρίζεις ότι ούτε ο πάροχος της υπηρεσίας αλλά ούτε και τρίτοι, όπως μυστικές υπηρεσίες ή εγκληματίες, είναι σε θέση να διαβάσουν το περιεχόμενό τους. Αντιθέτως όταν οι συνομιλίες σου δεν είναι κρυπτογραφημένες, π.χ. όταν χρησιμοποιείς την υπηρεσία της απλής ανταλλαγής αλληλογραφίας μέσω gmail/yahoo κλπ, ο πάροχος της υπηρεσίας αλλά ενδεχομένως και τρίτοι, μπορούν να δουν το περιεχόμενο της επικοινωνίας σου.
Τέλος, σχετικά με τις τηλεφωνικές σου επικοινωνίες, οι πλέον αναγνωρισμένες εφαρμογές που χρησιμοποιούν διατερματική κρυπτογραφιση (end-to-end-encryption) και εγγυώνται το απόρρητο της επικοινωνίας σου είναι το Signal, το Viber, και το WhatsApp.
Ελπίζουμε όλες οι ανωτέρω συμβουλές να σου φάνηκαν χρήσιμες! Εαν θέλεις να ελέγξεις εάν ο browser που χρησιμοποιείς μπλοκάρει ή όχι όσους προσπαθούν να παρακολουθήσουν τη διαδικτυακή δραστηριότητά σου, μπορείς να κάνεις το Panopticlick test που έχει αναπτύξει η Electronic Frontier Foundation.
Φτάσαμε τώρα στο τέλος αυτού του Οδηγού. Ωστόσο η Homo Digitalis θα είναι εδώ για να συνεχίσει να σε ενημερώνει για ό,τι πρέπει να γνωρίζεις για μία ασφαλή πλοήγηση στο διαδίκτυο.
Για εύκολη πρόσβαση στα άλλα μέρη του Οδηγού ακολούθησε τους ακόλουθους υπερσυνδέσμους: