Γράφει ο Κωνσταντίνος Κακαβούλης

Τα ψηφιακά δικαιώματα είναι ανθρώπινα δικαιώματα. Συγκεκριμένα, είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα που επιτρέπουν την πρόσβαση των ατόμων και τη δυνατότητά τους να χρησιμοποιήσουν και να επεξεργαστούν ψηφιακά μέσα επικοινωνίας ή να έχουν πρόσβαση και δυνατότητα χρήσης υπολογιστών, άλλων ηλεκτρονικών συσκευών και δικτύων επικοινωνίας. Το σημαντικότερο και πιο γνωστό από αυτά τα δίκτυα επικοινωνίας είναι το Διαδίκτυο, το οποίο όπως λέει και το όνομά του, αποτελεί το «δίκτυο των δικτύων».

– Ποια είναι τα ψηφιακά δικαιώματα;

Τα ψηφιακά δικαιώματα είναι όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα που σχετίζονται με τις παραπάνω δραστηριότητες στην ψηφιακή εποχή, στην οποία ζούμε. Τα κυριότερα ψηφιακά δικαιώματα τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές είναι το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή, η προστασία των προσωπικών δεδομένων, η ελευθερία της έκφρασης, η ελευθερία πληροφόρησης, το δικαίωμα στην ιδιοκτησία –υλική και πνευματική, το δικαίωμα στη δικαστική προσφυγή και η απαγόρευση των διακρίσεων. Ο κατάλογος αυτός είναι ενδεικτικός. Με την εξέλιξη της τεχνολογίας και την αντίστοιχη επέκταση των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων είναι πιθανό να δημιουργηθούν νέα ψηφιακά δικαιώματα.

– Πότε δημιουργήθηκαν τα ψηφιακά δικαιώματα;

Τα ψηφιακά δικαιώματα δεν είναι τίποτα άλλο από προέκταση των ήδη κατοχυρωμένων δικαιωμάτων στην Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, στο διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο, αλλά και στο Σύνταγμα της Ελλάδας. Με την ανάπτυξη της τεχνολογίας και την είσοδο στην ψηφιακή εποχή δημιουργήθηκε ένας νέος ψηφιακός κόσμος, παράλληλος με τον πραγματικό. Τα ήδη κατοχυρωμένα δικαιώματα πήραν και μία νέα διάσταση, ώστε να καλύψουν το νέο χώρο ανθρώπινης δραστηριότητας που δημιουργήθηκε.

– Προστατεύονται τα ψηφιακά δικαιώματα;

Όπως αναφέρθηκε, τα ψηφιακά δικαιώματα αποτελούν προέκταση κατοχυρωμένων θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Απολαύουν λοιπόν της ίδιας προστασίας με τα ήδη κατοχυρώμενα δικαιώματα. Ασφαλώς, νέα νομοθεσία είναι απαραίτητη, ώστε να ρυθμίσει ενδελεχώς τις όποιες ιδιαιτερότητες της νέας κατάστασης.

– Γιατί είναι σημαντικά τα ψηφιακά δικαιώματα;

Όλοι μας καθημερινά επιδιδόμαστε σε δραστηριότητες μέσω του διαδικτύου και ηλεκτρονικών συσκευών: κάνουμε αγορές, επικοινωνούμε, ανταλλάσσουμε απόψεις και πληροφορίες, ενημερωνόμαστε. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι πλέον ταυτόχρονα με τον πραγματικό κόσμο, ζούμε και δραστηριοποιούμαστε και σε έναν ψηφιακό. Όπως ο πραγματικός μας εαυτός έχει ανάγκη προστασίας, έτσι και ο ψηφιακός.

Για να μπορέσουμε να προστατέψουμε τα ψηφιακά μας δικαιώματα όμως, πρέπει πρώτα να ενημερωθούμε για αυτά. Πρέπει να μάθουμε πώς τα προσωπικά μας δεδομένα χρησιμοποιούνται από εταιρείες, κράτη και άλλα άτομα. Πρέπει να μάθουμε πού αρχίζει και πού τελειώνει η ελευθερία της έκφρασής μας στο διαδίκτυο. Πρέπει να μάθουμε πώς να προστατεύουμε τις διαδικτυακές μας συναλλαγές. Πρέπει να μάθουμε πού και πότε επιτρέπεται η παρακολούθηση των δραστηριοτήτων μας με κάμερες και πού όχι.

Τα ψηφιακά δικαιώματα είναι κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Όπως ενδιαφερόμαστε για την προστασία των δικαιωμάτων και των ελευθεριών μας στον πραγματικό κόσμο, πρέπει να αρχίσουμε να ενδιαφερόμαστε για την προστασία τους και στον ψηφιακό κόσμο.